TCMB’nin Zorunlu Karşılıklar Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu doğrultuda, Döviz Korumalı Mevduat’ta (KKM) zorunlu karşılık oranı artırılmış, yabancı para mevduatlara ise TL cinsinden ilave zorunlu karşılık oranı getirilmiştir. Böylece piyasadaki fazla TL likiditenin zorunlu karşılık oranı artırılarak sistemden çekilmesine devam edilecek. Aynı zamanda KKM mevduatından TL mevduata geçiş teşvik edilecek. KKM’de 6 aya kadar vadeli zorunlu karşılık oranı yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarıldı.
Tebliğe göre, CCC’nin ağırlaştığı 6 aya kadar vadeler için zorunlu karşılık oranı 5 puan artırılarak yüzde 30’a çıkarıldı. Vadesi 1 yıla kadar olanlarla 1 yıl ve daha uzun vadeli olanlar için zorunlu karşılık oranı yüzde 5’ten yüzde 10’a çıkarıldı.
Eylül ayında TCMB, CCC’nin kötüleşmesi üzerine 6 aya kadar vadeler için zorunlu karşılık oranını yüzde 15’ten yüzde 25’e çıkarmış, 1 yıl vadeye kadar ve 1 yıl ve daha uzun vadeli zorunlu karşılık oranını ise yüzde 5 olarak belirlemişti. .
Yabancı para mevduat/katılım fonu zorunlu karşılık oranları tüm vadelerde 1 puan artırıldı. Piyasadaki fazla TL likiditenin sistemden çekilmesi ve TL mevduata geçişi desteklemek amacıyla TL cinsinden kurulacak tüm vadelerde yabancı para mevduatlara yüzde 4 oranında ilave zorunlu karşılık uygulanmasına karar verildi.
Yurt dışından yapılan yatırımlarda zorunlu karşılık muafiyeti uzatıldı
Yurt dışından yatırımların teşvik edilmesi amacıyla söz konusu kaynaklara ilişkin zorunlu karşılık istisnasının son tarihi 31 Aralık 2023 tarihinden 2024 yılı sonuna kadar uzatılmıştır. Sadeleştirme adımları kapsamında menkul kıymetler mevzuatında yapılan değişiklikler doğrultusunda, Finansman şirketlerinden kullandırılan ticari kredilerde yüzde 20 oranında zorunlu karşılık zorunluluğu kaldırıldı.
TCMB, 26 Ekim 2023 tarihli Para Politikası Kurulu kararıyla finansal transfer sisteminin TL mevduat payının artırılmasına yönelik ek adımlarla güçlendirilmeye devam edileceğini, seçici kredi ve kredi vermeye devam edeceğini kamuoyuyla paylaştı. Faiz artırımının yanı sıra finansal sıkılaştırma sürecini de destekleyecek niceliksel sıkılaştırma kararları.
Bunun ardından TCMB, sadeleşme kapsamında ihracat kredisi ve şirketlerin krediye erişimine yönelik başvuru kolaylığının yanı sıra TL’nin bankacılık sistemindeki payının artırılmasına yönelik adımlar attı. Firmaların krediye erişimini kolaylaştırmak amacıyla bankalardan kullandırılan kredilere yüzde 30 oranında teminat tesis edilmesi ve fatura karşılığı kredi uygulamasına son verildi.
Bankaların TL ticari kredilere uyguladığı referans faiz oranının 1,8 katının üzerindeki faiz oranı üzerinden menkul kıymet tesis edilmesi uygulaması kaldırıldı. TL’ye geçişin hızlandığını gösteren veriler doğrultusunda, daha önce gerçek kişiler için aylık yüzde 2’den yüzde 2,5’e yükseltilen TL pay artış hedefi, aylık yüzde 3,5’e çıkarıldı. Standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payının artırılmasını amaçlayan TL payının artırılması hedefi, menkul kıymet uygulamasından çıkarılarak, bankaların yabancı para mevduatlar için kurdukları zorunlu karşılıklara göre komite oluşturma uygulamasına eklendi.
